Rzuć palenie w trosce o pęcherz moczowy
Wpisany przez s.z.   
niedziela, 03 grudnia 2023 18:01

Rzuć palenie w trosce o pęcherz moczowy

16 listopada (jak co roku w trzeci czwartek listopada) obchodziliśmy Światowy Dzień Rzucania Palenia (Smokeout Day). Warto wiedzieć, że palenie papierosów jest nie tylko głównym czynnikiem ryzyka zachorowania na raka płuca czy krtani, ale również na raka pęcherza moczowego. To nowotwór, na który każdego roku w Polsce zapada około 7,5 tys. osób, a około 4 tys. umiera z jego powodu. Oznacza to, że rak pęcherza jest jednym z najgroźniejszych zabójców w urologii onkologicznej. Dlatego, Polska Koalicja Pacjentów Onkologicznych, organizator kampanii edukacyjnej RAK PĘCHERZA – WYKRYJ I LECZ!, gorąco zachęca do zerwania z nałogiem tytoniowym.

Opublikowane w tym roku wyniki raportu Polskiej Akademii Nauk dotyczącego problemu palenia są bardzo niepokojące – mimo prowadzonych od wielu lat szeroko zakrojonych kampanii antynikotynowych, odsetek palących Polaków nie zmniejsza się, a w ostatnim czasie wręcz wzrósł. Obecnie codziennie pali papierosy niemal co trzeci dorosły Polak (30,8% mężczyzn oraz 27,1% kobiet). Najwięcej nałogowych palaczy jest wśród osób bezrobotnych (34%) oraz gospodyń domowych (39%). Eksperci PAN przypominają, że palenie tytoniu jest najważniejszą przyczyną śmierci mężczyzn w Polsce. Zgodnie z danymi z 2019 roku przyczynia się do 26,6% wszystkich zgonów panów. W przypadku polskich kobiet palenie to drugi najczęstszy powód śmierci (przyczynia się do 13,7% zgonów). Generalnie palenie tytoniu jest powodem 83 tys. zgonów w Polsce, co odpowiada populacji średniej wielkości miasta, jak Nowy Sącz, Siedlce, czy Jelenia Góra. Na tę liczbę składa się 56 tys. śmierci mężczyzn i 27 tys. śmierci kobiet.

Równie niepokojące są wyniki badań ankietowych, przeprowadzone wśród młodzieży do 16 roku życia: w tej grupie wiekowej pali papierosy aż 23% osób!.

„Powszechność palenia wśród młodych osób w Polsce jest nie tylko alarmująca, ale też zaskakująca, biorąc pod uwagę wyniki badania, które w czerwcu 2023 roku wśród młodych Europejek i młodych Europejczyków z pokolenia Z (19-25 lat) i milenialsów (26-36 lat) przeprowadziła firma Merck. Badanie to zostało przeprowadzone w 12 krajach, w tym w Polsce. W sumie wzięło w nim udział 7495 respondentów, z czego 641 osób z Polski. Ponad połowa respondentów z Polski uznała, że zagrożeniem, którego najbardziej się obawiają w przyszłości i chcieliby wyeliminować ze swojego życia są zachorowania na nowotwory. Tymczasem, duża część z tych osób pali papierosy, a więc świadomie naraża się na zachorowanie na raka. Niektórzy młodzi ludzie wybierają e-papierosy lub podgrzewacze do tytoniu, będąc przekonanym o ich mniejszej szkodliwości. Chciałabym jednak podkreślić, że nie ma bezpiecznych dla zdrowia wyrobów tytoniowych” – mówi Krystyna Wechmann, prezes Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych.

W związku z alarmującymi statystykami dotyczącymi rozpowszechnienia palenia w Polce, eksperci PAN apelują m.in. o podwyższenie podatku od wyrobów tytoniowych (ich ceny dla konsumentów powinny rosnąć szybciej niż tempo dochodów indywidualnych i inflacji, całkowity zakaz ich eksponowania i promocji oraz podniesienie wieku osób uprawnionych do nabycia produktów nikotynowych z obecnie obowiązującego 18. roku życia do 21. roku życia. Tylko takie zdeterminowane działania mogą doprowadzić do oczekiwanego spadku konsumpcji produktów zawierających nikotynę. Jako przykład, eksperci PAN podają Nową Zelandii, gdzie rozpowszechnienie palenia tytoniu spadło z 18% w 2007 roku do 8% w 2022 roku. W Europie sukcesami w walce z tym nałogiem mogą pochwalić się Szwecja, gdzie obecnie papierosy pali 6% społeczeństwa oraz Wielka Brytania, gdzie do palenia przyznaje się 13% mieszkańców (to prawie dwukrotnie mniej niż wynosi średnia dla UE).

Rak pęcherza to skutek palenia

Nowotworem silnie tytoniozależnym, podobnie jak rak płuca, jest rak pęcherza moczowego. Palenie odpowiada za ponad połowę wszystkich przypadków tego nowotworu, a palacze są 3-4 razy bardziej narażeni na zachorowanie na raka pęcherza niż osoby niepalące. Co jest tego przyczyną?

„W dymie tytoniowym znajduje się kilkadziesiąt substancji o silnym działaniu rakotwórczym. Podczas palenia substancje te są wdychane do organizmu, gdzie ulegają przemianom metabolicznym, a następnie przedostają do moczu, żeby wraz z nim zostać wydalone. Znajdujące się w moczu toksyczne składniki dymu tytoniowego wywierają działanie drażniące na nabłonek pęcherza moczowego, który jest bardzo wrażliwy na te czynniki rakotwórcze. Im większa jest liczba wypalanych dziennie papierosów i im dłuższy jest okres palenia, tym większe szkody zostają wyrządzone w nabłonku pęcherza. Dlatego ryzyko zachorowania na raka pęcherza jest najwyższe u osób, które zaczęły palić w młodym wieku” – wyjaśnia prof. dr hab. n. med. Piotr Chłosta, kierownik Katedry Urologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, prezes poprzedniej kadencji Polskiego Towarzystwa Urologicznego.

„Rak pęcherza zajmuje 10. miejsce wśród wszystkich nowotworów. To czwarty co do częstości występowania nowotwór u mężczyzn i trzynasty u kobiet. Palenie papierosów jest głównym czynnikiem ryzyka zachorowania na raka pęcherza. Pozostałe czynniki ryzyka to: zawodowe narażenie na substancje chemiczne, narażenie na promieniowanie radioaktywne, przewlekłe infekcje pęcherza oraz zakażenia pasożytnicze. Rak pęcherza rozwija się długo i początkowo nie daje żadnych objawów. Pierwsze niepokojące dolegliwości to pojawienie się krwi w moczu, częste i bolesne oddawanie moczu, ból brzucha, lędźwi lub dolnej części pleców, nietrzymanie moczu oraz częste infekcje dróg moczowych. Pojawienie się takich objawów powinno skłonić do jak najszybszej wizyty u lekarza rodzinnego lub urologa i wykonania niezbędnych badań diagnostycznych” – apeluje Krystyna Wechmann.

„Najczęstszym objawem raka pęcherza jest pojawienie się krwi w moczu. Nawet gdy jest to tylko jedna kropa krwi, warto wykonać badanie USG pęcherza moczowego. W razie wątpliwości konieczne jest również wziernikowanie pęcherza. To badania, które mogą wykluczyć lub potwierdzić, czy mamy do czynienia z rakiem pęcherza. Jeśli ten nowotwór zostanie rozpoznany, dalsza diagnostyka ma na celu rozstrzygnięcie, czy zmiany występujące w pęcherzu mają charakter powierzchowny, ograniczony do nabłonka, czy zajmują też głębsze warstwy, czyli mają charakter naciekający, inwazyjny. Od tego uzależnione jest bowiem dalsze postępowanie. Opcje terapeutyczne, które obejmują endoskopowe wycięcie patologicznych zmian, chemioterapię dopęcherzową, chirurgiczne usunięcie całego pęcherza oraz leczenie systemowe, czyli chemioterapię i immunoterapię, są dobierane w zależności od zaawansowania nowotworu. Również rokowania są zależne od stopnia zaawansowania nowotworu w momencie diagnozy – wczesne rozpoznanie umożliwia całkowite wyleczenie, natomiast rozpoznanie w stadium, gdy rak rozprzestrzenił się już po organizmie pozwala jedynie na leczenie, którego celem jest wydłużenie życia pacjenta” – tłumaczy dr. n. med. Iwona Skoneczna ze Szpitala Grochowskiego im. dr med. R. Masztaka w Warszawie, onkolog specjalizujący się w nowotworach urologicznych.

Jak rzucić palenie?

Badania pokazują, że na wyniki leczenia raka pęcherza wpływa także to, czy pacjent pali papierosy czy nie. Rzucenie palenia, nawet dopiero po rozpoznaniu nowotworu, zdecydowanie poprawia rokowania. Niestety, badania ankietowe pokazują, że większość palących Polaków nie zamierza rzucić palenia. Dotyczy to 65% kobiet i 75% mężczyzn. Choć palacze wiedzą, że palenie jest szkodliwe, jednak bagatelizują skutki, jakie tytoń wywiera na ich organizm, są wręcz znieczuleni na wszelkie zalecenia czy ostrzeżenia umieszczane np. na paczkach papierosów. Ta niechęć do zerwania z nałogiem wynika z bardzo silnego uzależnienia, zarówno psychicznego, jak i fizycznego, jakie wywołuje nikotyna. Sama silna wola często nie jest wystarczająca do wyeliminowania tego nałogu i warto wówczas zdecydować się na profesjonalne leczenie uzależnienia, które obejmuje psychoterapię i farmakoterapię.

Informacji o metodach pomagających w walce z uzależnieniem od tytoniu lub w utrzymaniu abstynencji papierosowej udziela Telefoniczna Poradnia Pomocy Palącym (801 108 108 lub 22 211 80 15). Jej pracownicy oferują swoją pomoc od poniedziałku do piątku w godz. 9:00-21:00 oraz w soboty w godz. 9:00-15:00. Warto też skorzystać ze strony internetowej z poradami i informacjami dla osób rzucających palenie http://jakrzucicpalenie.pl  lub pobrać jedną z wielu dostępnych bezpłatnych aplikacji mobilnych (np. „Jak rzucić palenie” opracowaną przez specjalistów z Narodowego Instytutu Onkologii im. M. Skłodowskiej-Curie – Państwowego Instytutu Badawczego).

Kampania edukacyjna RAK PĘCHERZA – WYKRYJ I LECZ! jest prowadzona przez Polską Koalicję Pacjentów Onkologicznych od maja 2021 roku. Jej celem jest zwiększenie świadomości społeczeństwa na temat tego nowotworu. Działania edukacyjne prowadzone są na stronie internetowej kampanii www.rakpecherza-wykryjilecz.pl oraz na profilu na Facebooku www.facebook.com/rak.pecherza.wykryj.i.lecz. Na Facebooku działa też zamknięta grupa wsparcia dla pacjentów z rakiem pęcherza i ich bliskich www.facebook.com/groups/rakpecherzawykryjilecz

Patronat nad kampanią sprawują Polskie Towarzystwo Urologiczne, Polskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej, Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek Onkologicznych oraz Polskie Towarzystwo Pielęgniarek Stomijnych. Partnerem strategicznym kampanii jest firma Merck.

Źródła:
1. Redukcja używania tytoniu i innych produktów zawierających nikotynę, szczególnie wśród młodego pokolenia Polaków. Rekomendacje strategiczne na lata 2023-2027. Polska Akademia Nauk; Warszawa 2023 https://pan.pl/wp-content/uploads/2023/03/PolskieZdrowie2.0_II.3_REDUKCJA-UZYWANIA-TYTONIU-I-INNYCH-PRODUKTOW-ZAWIERAJACYCH-NIKOTYNE-SZCZEGOLNIE-WSROD-MLODEGO-POKOL.pdf
2. Zdrowie emocjonalne osób z pokolenia Z i milenialsów. Co porusza młode Europejki i młodych Europejczyków? Merck, Warszawa 2023 LINK
3. Raport z ogólnopolskiego badania ankietowego na temat postaw wobec palenia tytoniu. Kantar dla Głównego Inspektoratu Sanitarnego https://gis.gov.pl/wp-content/uploads/2018/04/Postawy-Polak%C3%B3w-do-palenia-tytoniu_Raport-Kantar-Public-dla-GIS_2019.pdf
4. GBD 2019 Risk Factors Collaborators. Global burden of 87 risk factors in 204 countries and territories, 1990-2019: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2019. Lancet 2020; 396(10258): 1223-1249.
5. Smoking and Bladder Cancer: A Systematic Review of Risk and Outcomes. Eur Urol Focus. 2015; 1(1): 17-27.

/źródło - /

Poprawiony: niedziela, 03 grudnia 2023 18:17